Zapraszamy serdecznie na premierowy pokaz wyjątkowego wydarzenia naukowego – Rubin First Look, podczas którego po raz pierwszy zostaną zaprezentowane zdjęcia z Obserwatorium Very Rubin w Chile. Wydarzenie to zainauguruje nową erę w astronomii i będzie transmitowane na żywo m.in.  w Planetarium Centrum Nauki Kopernik.

W trakcie dzisiejszego pokazu Rubin First Look Watch Party będzie można zobaczyć obraz Wszechświata uchwycony przez największa na świecie kamerę astronomiczną. Uczestnicy będą mieli również okazję odwiedzić nowoczesne obserwatorium astronomiczne Very Rubin, poznają szczegóły 10-letniego projektu, który zrewolucjonizuje nasze rozumienie kosmosu.

Obserwatorium Very Rubin to jeden z najważniejszych projektów astronomicznych. Jego budowa na górze Cerro Pachón w Andach Chilijskich jest już praktycznie ukończona. Obserwatorium nazwano na cześć amerykańskiej astronomki Very Cooper Rubin, która dostarczyła pierwszych przekonujących dowodów na istnienie ciemnej materii.

Projektem Rubin Observatory zarządzają The U.S. National Science Foundation (NSF) oraz The U.S. Department of Energy (DOE) we współpracy, w ramach międzynarodowego konsorcjum, z instytucjami naukowymi z całego świata. Polski filar sieci tworzą: Narodowe Centrum Badań Jądrowych (koordynator), Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytet Wrocławski.

Wyposażenie obserwatorium jest unikatowe. – Mamy tam unikalny system optyczny, teleskop o średnicy głównego lustra wynoszącej 8,4 metra oraz przystosowany do bardzo szybkiej reakcji montaż teleskopu, a do tego – największą kamerę cyfrową, jaka kiedykolwiek została zbudowana – wylicza prof. Agnieszka Pollo, kierująca konsorcjum polskich partnerów projektu oraz p.o. Dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Obserwatorium Very Rubin różni się od innych obserwatoriów m.in. tym, że swoją szerokokątną kamerą będzie rejestrować duże obszary południowego nieba tak, iż każde miejsce odwiedzi średnio raz na trzy dni. W rezultacie, po 10 latach, uzyskamy coś, czego jeszcze nie było. – Bezprecedensowo dokładny, kolorowy film pokazujący zmienność i ruchy rozmaitych źródeł astronomicznych na całym południowym niebie. Projekt dostarczy olbrzymich ilości danych astronomicznych – takich, których nie da się analizować bez pomocy uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji. Będzie to więc też doskonałe pole do rozwijania nowych automatycznych metod, które potem mogą znaleźć zastosowanie w innych dziedzinach – dodaje A. Pollo.

Profesor Paweł Pietrukowicz z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, który uczestniczy w koordynacji polskiego konsorcjum, zauważa, że to ogromna szansa na nowe odkrycia naukowe. – Liczba danych będzie ogromna. Wśród miliona nowych zjawisk na niebie, które – zgodnie z prognozami – Obserwatorium Very Rubin będzie rejestrować każdej nocy, dlatego muszą znaleźć się zjawiska i obiekty, o których teraz nie mamy pojęcia.

W pracach przy projekcie Rubin Observatory bierze udział kilkadziesiąt osób z ośmiu polskich jednostek naukowych tworzących konsorcjum, koordynowane przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych. – W ramach polskiego wkładu budujemy m.in. centrum analizy danych – mamy nadzieję, że dzięki temu nie tylko nasi astronomowie, ale też informatycy i programiści odegrają znaczącą rolę w projekcie i rozwijaniu nowych metod analizy danych – mówi profesor Pollo.

Naukowcy z NCBJ zaangażowani są przede wszystkim w badania związane z ewolucją galaktyk. – Liczymy na to, że dzięki Obserwatorium Very Rubin rozwiążemy m.in. zagadkę pochodzenia galaktyk o niskiej jasności powierzchniowej. Galaktyki tego typu odkrywamy w większej liczbie dopiero od niedawna, ale już wiemy, że mogą stanowić nawet połowę wszystkich znanych galaktyk. Zrozumienie, dlaczego istnieją we Wszechświecie, może stanowić klucz do wyjaśnienia natury ciemnej materii – podsumowuje profesor Pollo.

Transmisja na żywo z  National Academy of Sciences w Waszyngtonie już dziś w Planetarium Centrum Nauki Kopernik (Warszawa, Wybrzeże Kościuszkowskie 20) o 17:00

Serdecznie zapraszamy!