22 czerwca 2023 roku w wieku 93 lat zmarł prof Mieczysław Zielczyński.

Był wieloletnim pracownikiem Instytutu Badań Jądrowych, następnie Instytutu Energii Atomowej oraz Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Pracował w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem, jego wpływu na organizm ludzki, dozymetrii i miernictwa radiacyjnego. Nazywany był ojcem dozymetrii promieniowania mieszanego, opracował stosowane do dziś rekombinacyjne metody dozymetryczne. Zapamiętany został jako niezwykle ciepły, wiecznie uśmiechnięty i życzliwy człowiek, a także wspaniały nauczyciel dwóch pokoleń naukowców.

Poniższy fragment wywiadu z 2019 roku przedstawia jedną z jego pasji – biegi na orientację, których był pionierem w Polsce.

„Profesor Mieczysław Zielczyński ma prawie 90 lat, urodził się w styczniu 1930 roku. Pochodzi spod Lwowa, od dawna mieszka w Warszawie. Światowej sławy fizyk jądrowy i jeden z pionierów polskiej orientacji sportowej. Cały czas jest aktywny, regularnie startuje w zawodach biegowych i w biegach na orientację, a w najbliższy weekend po raz kolejny będzie reprezentował Polskę w Mistrzostwach Świata Masters. Czempionat orientalistów weteranów odbędzie się na Łotwie. (…)

– Wiele lat spędziłem w Związku Radzieckim, pracowałem w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych pod Moskwą, potem 2 lata w słynnym CERN w Genewie. Wyprawialiśmy się często grupą na piesze wędrówki m. in. nad Bajkał, na północny Ural, zrobiliśmy pierwsze przejścia na przełęcze zabajkalskie. (...)

– Zapewne dobrze pan czyta mapę?

– Przez tyle lat zdążyłem się nauczyć (śmiech). Bardzo długo pracowałem zawodowo, aż do 82 roku życia, pracowałem umysłowo, bo jestem fizykiem jądrowym. Więc i z mapą radzę sobie nieźle.

– Panie profesorze, długo pan tak jeszcze zamierza? I biegać, i startować?

– Do skutku! To znaczy, dopóki będę mógł. Na siłę na pewno nie, ale jak długo zdrowie i siły pozwolą, tak długo będę biegał. Jeśli dożyję, to chciałbym jeszcze postartować w kategorii M95.

Zespół współpracowników bardzo ciepło wspomina „Mietka” i z wielką satysfakcją będzie kontynuować prace z wynalezionymi przez niego detektorami i metodami rekombinacyjnymi.

Nie mówimy żegnaj, lecz do zoba­cze­nia Pro­fe­so­rze…

Poże­gna­nie pro­fe­sora Mie­czy­sława Ziel­czyń­skiego odbę­dzie się 7 lipca 2023 (pią­tek) na Cmen­ta­rzu Pół­noc­nym w War­sza­wie. Począ­tek uro­czy­sto­ści o godzi­nie 12.30, sala poże­gnań „B”.

Profesora Zielczyńskiego wspomina Stanisław Pszona

Mie­czy­sław Ziel­czyń­ski roz­po­czął pracę w Insty­tu­cie Badań Jądro­wych w 1956 i kon­ty­nu­ował ją w jego kolej­nych trans­for­ma­cjach (IEA, NCBJ) do czasu przej­ścia na eme­ry­turę w 2012.

W latach 1959–64 prze­by­wał w ZIBJ Dubna gdzie uzy­skał sto­pień dok­tora nauk fizycz­nych (kan­dy­data nauk). W cza­sie pobytu w ZIBJ roz­po­czął pracę nad zasto­so­wa­niem zja­wi­ska rekom­bi­na­cji jonów powsta­łych pod wpły­wem pro­mie­nio­wa­nia joni­zu­jącego w gazie będą­cym pod ciśnie­niem. Zja­wi­sko to posłu­żyło do wyzna­cza­nia współ­czyn­nika jako­ści pro­mie­nio­wa­nia mie­sza­nego w polach pro­mie­nio­wa­nia urzą­dzeń jądro­wych. W rezul­ta­cie opra­co­wał komory joni­zu­jące pra­cu­jące w reżi­mie rekom­bi­na­cji, które przy­nio­sły Mu suk­ces świa­towy. Prace nad komo­rami rekom­bi­na­cyj­nymi kon­ty­nu­ował w CERN w latach 1975-1977. Kolejno zdo­by­wał sto­pień dr habi­li­to­wa­nego i pro­fe­sora nauk tech­nicz­nych. W ciągu swej pracy stwo­rzył zespół badaw­czy, który kon­ty­nu­uje roz­wój tej dzie­dziny metro­lo­gii w ochro­nie przed pro­mie­nio­wa­niem i radio­te­ra­pii. W wyka­zie publi­ka­cji Rese­ar­chGate wymie­nio­nych jest 60 prac autor­stwa i wspó­łau­tor­stwa Mie­czy­sława Ziel­czyń­skiego oraz ponad 300 cyto­wań. Pro­fe­sor był otwarty na współ­pracę i zain­spi­ro­wał swo­imi pra­cami moje zain­te­re­so­wa­nia badaw­cze.

Razem z żoną Heleną stwo­rzyli Dom w któ­rym spę­dzi­li­śmy w latach 1980–2018 wiele ser­decz­nych spo­tkań.

Pozo­sta­niesz w naszej pamięci

Sta­ni­sław Pszona