Dr Piotr Kopka z Narodowego Centrum Badań Jądrowych otrzymał finansowanie w ramach prestiżowego konkursu SONATA 20 Narodowego Centrum Nauki. Projekt pt. „Probabilistyczny model odwrotny do identyfikacji źródła zanieczyszczenia atmosferycznego w skali kontynentalnej” ma na celu opracowanie nowego modelu, który – na podstawie danych z sieci czujników – będzie w stanie precyzyjnie wskazać miejsce i czas uwolnienia niebezpiecznych substancji do atmosfery.

Inspiracją do badań były wydarzenia z 2017 roku, gdy w wielu krajach Europy wykryto obecność radioaktywnego rutenu-106, bez jednoznacznego wskazania źródła tego uwolnienia. Incydenty tego typu – zarówno przypadkowe, jak i celowe – niosą ze sobą poważne ryzyko dla ludzi i środowiska, a ich prawidłowa identyfikacja może mieć kluczowe znaczenie dla skutecznego reagowania.

W ramach projektu powstanie system STE-EU-SCALE (Source Term Estimation for European-Scale), który połączy dane pomiarowe z nowoczesnymi algorytmami statystycznymi, modelami transportu zanieczyszczeń oraz rozproszoną infrastrukturą obliczeniową. Model ten umożliwi bardziej wiarygodną ocenę sytuacji radiologicznej i ułatwi podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych.

„Projekt odpowiada na realne potrzeby służb zarządzania kryzysowego i instytucji ochrony środowiska – pozwala nie tylko przewidywać, ale i rekonstruować zdarzenia o dużym znaczeniu społecznym i politycznym” – wyjaśnia dr Piotr Kopka, kierownik projektu.

Projekt będzie realizowany w Zakładzie Energetyki Jądrowej i Analiz Środowiska (UZ3) NCBJ, przy aktywnym udziale Centrum Analiz Zagrożeń MANHAZ. Wysokość przyznanego dofinansowania wynosi blisko 1 milion złotych.