Czym się zajmujemy?

Czwarty Zakład Departamentu Badań Podstawowych zajmuje się badaniami z zakresu astrofizyki i astronomii, głównie ich aspektami obserwacyjnymi. Nasza siedziba mieści się w Warszawie przy ulicy Pasteura 7.

Badania prowadzone w Zakładzie Astrofizyki obejmują:

Kosmologię: CMB, duże struktury Wszechświata, ciemna materia, kosmologia niestandardowa i soczewkowanie grawitacyjne
Fale grawitacyjne: Astronomia wieloskładnikowa, nowe narzędzia dla kosmologii
Fizykę galaktyk: Formacja i ewolucja galaktyk, AGN, kwazary i rozbłyski gamma
Ośrodek międzygwiazdowy: Powstawanie gwiazd, gwiazdy neutronowe i białe karły

Naukowcy Zakładu są również zaangażowani w wiele projektów międzynarodowych.

 

 

Więcej szczegółów dotyczących badań Zakładu Astrofizyki i jego pracowników jest dostępnych w angielskiej wersji strony

Aktualności

Aktualności dotyczące badań prowadzonych przez nasz Zakład znajdziesz tutaj.

Aktualności

<a href="https://www.ncbj.gov.pl/news-bp4">Aktualności dotyczące badań prowadzonych przez nasz Zakład znajdziesz&nbsp;tutaj</a>.

Galaktyka JADES-GS-z6-0 z przeglądu astronomicznego GOODS-S field: JADES (zdjęcie NIRCam)

Naukowcy z NCBJ badają pochodzenie pyłu węglowego w jednej z najstarszych znanych galaktyk

Zespół badaczy z Zakładu Astrofizyki Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), kierowany przez dr hab. Ambrę Nanni, przeprowadził pionierskie badania nad pochodzeniem pyłu węglowego w jednej z najodleglejszych galaktyk znanych nauce – JADES–GS-z6-0. Informacje zebrane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) dały nowe spojrzenie na obecność złożonych cząsteczek, takich jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (PAH), we wczesnym Wszechświecie – czyli mniej niż miliard lat po Wielkim Wybuchu.

Laureaci Nagród Dyrektora Departamentu Badań Podstawowych 2025. Od lewej: dr Adam Szabelski, dr hab. Ambra Nanni, prof. Stanisław Mrówczyński, Dyrektor Departamentu, dr hab. Przemysław Małkiewicz, prof. NCBJ

Naukowcy NCBJ nagrodzeni za osiągnięcia w dziedzinie badań podstawowych

Podczas Seminarium Specjalnego Departamentu Badań Podstawowych NCBJ, zgodnie z tradycją przyznano nagrody Dyrektora Departamentu za największe osiągnięcia naukowe w ubiegłym roku. Tym razem wyróżniono badania nad rolą pyłu w ewolucji galaktyk, rozważania nad grawitacją klasyczną i kwantową, a także pracę dotyczącą naruszenia symetrii w rozpadzie mezonów pięknych. Wydarzenie odbyło się 30 czerwca.

Prof. dr hab. Katarzyna Małek. Foto: Pop Art Media

Katarzyna Małek z Zakładu Astrofizyki NCBJ otrzymała tytuł profesora

Dr hab. Katarzyna Małek, kierownik Zakładu Astrofizyki Narodowego Centrum Badań Jądrowych, otrzymała w marcu 2025 roku tytuł naukowy profesora nauk ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinie astronomia. Serdecznie gratulujemy!

Obraz galaktyki o przesunięciu ku czerwieni z ~ 4,5 (uformowanej około 1,3 miliarda lat po Wielkim Wybuchu), utworzony z filtrów F090W (niebieski), F200W (zielony) i F444W (czerwony) Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba - NIRCam, który wyróżnia regiony intensywnego formowania się gwiazd.

Obserwacje ALMA ujawniają skład chemiczny galaktyk we wczesnym Wszechświecie

Nowe badania wskazują, że wczesne galaktyki zawierają duże ilości gazu i pyłu, niezbędnego w procesie gwiazdotwórczym, większe, niż wskazywałyby na to modele teoretyczne. W ostatnio opublikowanej pracy, zespół naukowców z Zakładu Astrofizyki NCBJ wykorzystał obserwacje programu ALPINE-ALMA do zbadania obecności gazu i pyłu w galaktykach, które uformowały się w ciągu pierwszego miliarda lat po Wielkim Wybuchu.

Spotkanie inauguracyjne ACME

Europejskie Centrum Astrofizyki Wieloaspektowej ACME rozpoczęło działalność

ACME zrzesza 40 instytucji światowej klasy z 14 krajów. Łączy społeczności astronomii i astrocząstek we wspólnym wysiłku stworzenia sytemu długoterminowej współpracy między ośrodkami badawczymi, niezależnie od lokalizacji, w celu wyrównania możliwości dostępu do infrastruktury w całej Europie i poza nią. Narodowe Centrum Badań Jądrowych jest jednym z najbardziej aktywnych partnerów konsorcjum ACME.

Nagrody Dyrektora Departamentu Badań Podstawowych NCBJ

Najlepsze osiągnięcia 2023 roku w zakresie badań podstawowych

W poniedziałek, 24 czerwca 2024 roku obyło się Seminarium Specjalne Departamentu Badań Podstawowych Narodowego Centrum Badań Jądrowych, na którym wręczone zostały nagrody za osiągnięcia w roku 2023. Kapituła wyróżniła badania nad słabo świecącymi galaktykami oraz próby wyjaśnienia zjawisk zachodzących podczas zderzeń relatywistycznych jonów. Uhonorowano także opowiadania i eseje popularno-naukowe w których autor potrafił ukryć fascynację odkrywaniem wszechświata.